Atelier Groene Groei: samen ontwerpen aan een duurzame delta
Barto Piersma – directeur Nationale Programma’s bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland – stelde het College van Rijksadviseurs de vraag hoe de vermaatschappelijking van beleidsthema’s van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) met een ruimtelijke implicatie kan worden bevorderd. Meer specifiek is de vraag hoe RVO.nl dit proces op gebiedsniveau kan ondersteunen, mede in het licht van het gegeven dat deze uitvoerende dienst van EZ recent is uitgebreid met een substantieel aantal medewerkers van de voormalige Dienst Landelijk Gebied. Rijksadviseur Landschap en Water Eric Luiten adviseert om vanuit RVO.nl een Atelier Groene Groei te organiseren.
Beleidsuitvoering in dialoog met de samenleving
Met een Atelier Groene Groei kunnen lokale en regionale overheden en partijen in de samenleving worden geholpen om te gaan met de ruimtelijke implicaties van het rijksbeleid. Uitvoering van publieke doelen vraagt in het huidige tijdsgewricht vooral om actieve partijen in de samenleving die vanuit hun eigen perspectief een gedeelde ambitie willen verwezenlijken. Daarbij is er een groeiend besef bij burgers en maatschappelijk organisaties dat landelijke programma’s en ontwikkelingen in de sfeer van energietransitie, waterveiligheid en voedselproductie een enorme ruimtelijke impact hebben. Om de betrokkenheid van de samenleving bij de uitwerking van het beleid te vergroten is een dialoog noodzakelijk. Het verbinden van initiatieven rondom gemeenschappelijke doelen door gezamenlijke visievorming vraagt professionele begeleiding. Een effectieve format om relevante partijen te betrekken ligt in het voeren van een dialoog op gebiedsniveau, gericht op het koppelen van lokale, regionale en nationale belangen, met het streven naar omgevingskwaliteit als gezamenlijk vertrekpunt. Een dialoog waarin ruimte is voor ontwerpend onderzoek zal de gewenste ontwikkeling versnellen en de kansen voor verbetering van de leefomgeving in beeld brengen.
De rol van RVO.nl: verkennen, verbinden en verbeelden
RVO.nl beschikt over veel ervaring om duurzame, ruimtelijke ontwikkeling in de samenleving te stimuleren. Bijvoorbeeld door het faciliteren van Green Deals, het opbouwen van kennisnetwerken, het verminderen van regeldruk en het verstrekken van subsidies. Sinds kort is er bij RVO.nl ook specifieke kennis over gebiedsontwikkeling en geo-informatie beschikbaar.
RVO.nl kan de transitie naar een duurzame delta effectief stimuleren door in concrete gebieden gericht en actief de dialoog aan te gaan, ondersteund met ontwerpend onderzoek. Dat kan door de competenties verkennen, verbinden en verbeelden intern verder te versterken en extern toe te passen. Verkennen betekent het identificeren van gebieden waarin sprake is van een ruimtelijke opgave, maatschappelijke dynamiek en concrete initiatiefnemers. Verbinden betekent het faciliteren van een dialoog tussen ondernemers, burgers, collectieven, instanties en overheden. Verbeelden ten slotte gaat over het inzichtelijk maken van de ruimtelijke consequenties van ontwikkelingen en het ontwikkelen van strategieën om de realisatie van ruimtelijke transities met omgevingskwaliteit mogelijk te maken. Een actief aanbod van verkennen, verbinden en verbeelden van de thema’s van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) vergt een slagvaardig georganiseerde maar flexibel samengestelde eenheid met procesbegeleiders, ruimtelijk ontwerpers, GIS-specialisten en communicatiedeskundigheid.
Advies: Atelier Groene Groei
Om de ruimtelijke doorwerking van het EZ-beleid in de uitvoering te begeleiden adviseert Eric Luiten overheidsparticipatie via de trits verkennen, verbinden en verbeelden te organiseren in een Atelier Groene Groei. De belangrijkste werkvorm die het Atelier Groene Groei in kan zetten is het gebiedsatelier: een goed voorbereide en zorgvuldig uitgewerkte, intensieve en productieve werkbijeenkomst van één of twee dagen. Een gebiedsatelier kan voor diverse doelen worden ingezet:
- om een inhoudelijke gebiedsopgave te ‘ontbinden in factoren’ en uitvoerbaar te maken;
- om bestuurlijke betrokkenheid te bevorderen door de verantwoordelijkheden te sorteren;
- om rekenend en tekenend ruimtelijke ambitie en kostendragers bij elkaar te brengen;
- om ruimtelijke effecten expliciet te maken en maatschappelijk draagvlak te vergroten.
Atelier Groene Groei kan een belangrijke verbindende functie vervullen tussen overheden, gebieden en instellingen. Daarmee kan met het Atelier Groene Groei het Ministerie van EZ als partner van de samenleving optreden.
Download het complete CRa-advies Bevordering vermaatschappelijking EZ beleidsthema’s.