Daan Zandbelt: de toekomst verkennen
Per 1 september 2016 is Daan Zandbelt door het Ministerie van IenM benoemd als Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving. Als lid van het College van Rijksadviseurs adviseert hij over ruimtelijke programma’s en projecten van het Rijk op thema’s als mobiliteit en verstedelijking. Ontwerpend onderzoek ziet hij als een uitstekende manier om de toekomst te verkennen.
“Het rijksadviseurschap is een ontzettende eer én uitdaging”, zegt Daan Zandbelt. Hij wil het eerst eens goed rondkijken, zoals je ook in een snoepwinkel beweegt, om vervolgens stappen te gaan zetten en concrete thema’s te benoemen. Daarbij is zijn doel om Nederland nog aantrekkelijker te maken. “Nederland is feitelijk één stad. Daarmee bedoel ik dat Nederland een samenhangend geheel is waarin stedelijke gebieden en rustigere, landelijke gebieden met elkaar verbonden zijn. Diversiteit is een belangrijk onderdeel van onze identiteit. Vier die contrasten!”
De toekomst verkennen
Op de vraag hoe hij naar de rol van ontwerp kijkt bij de grote thema’s van het Rijk zegt Daan Zandbelt dat hij het heel nuttig en handig vindt om ongelijksoortige grootheden zoals economie en leefbaarheid met elkaar te kunnen vergelijken en samenbrengen. “Met ontwerpend onderzoek kun je de toekomst verkennen. Burgers en bestuurders denken vaak dat niets kan, ontwerp kan de mogelijkheden laten zien. Als ontwerper kunnen we de hoofdelementen van de toekomst tonen.” De thema’s van het Rijk gaan over het grote schaalniveau, en de lange termijn. Een spanning ziet Daan Zandbelt in de verschillende rollen van het Rijk. Enerzijds is het Rijk diener van het algemeen belang, maar ze is ook eigenaar en investeerder, bijvoorbeeld in infrastructuur. “Mensen denken vaak dat het Rijk maar de portemonnee moet trekken, wat bij het Rijk leidt tot angst om grote visies te ontwikkelen. Maar een visie op ontwikkelingen hoeft niet per se met grote investeringen gepaard te gaan.”
Reizen is verbinden
“Bereikbaarheid is geen doel op zich, maar een middel dat we meer centraal moeten stellen. Een middel om keuzevrijheid te vergoten van burgers en bedrijven om te kunnen werken, wonen en recreëren”. Bereikbaarheid moet volgens Daan Zandbelt meer gefaciliteerd worden zodat een combinatie van een avondopleiding volgen in Utrecht, werken in Amsterdam, en wonen in Den Haag mogelijk is. “Je moet de vrijheid hebben om te kunnen kiezen en optimaal gebruik te maken van de diversiteit die Nederland te bieden heeft.
Onafhankelijke advisering
Het CRa heeft een onafhankelijk positie en daar is Daan Zandbelt blij mee. Zo kan het Rijk worden geprikkeld om buiten haar eigen belang ook het algemene belang goed voor ogen te houden. Zandbelt werkt zelf op alle schaalniveaus, van stoel tot stad. “Ontwerpen is een manier van denken en kijken, met een andere blik, los van bezwaren en veelal denken in mogelijkheden, in verhoudingen en combinatiekansen. Daarbij komt dat het naast denkvrijheid hele concrete resultaten oplevert.”