Blog Anke van Hal
‘Als het simpel was, dan hadden we het allang opgelost. Duurzaamheid is niet eenvoudig en sterker nog: oplossingen zullen zich eerder aandienen als we het probleem vergroten, een brede scope kiezen. Dat is het mooie aan Panorama Nederland en dat kan ook goed werken op lokaal niveau.
Wij hebben duurzaamheid in Nederland versmald tot energietransitie, maar het behelst zoveel meer. Het is ook diverser groen, autoluwe wijken, afvalscheiding, waterberging. Meer comfort, een veiliger en prettiger omgeving.
Betrokken bewoners
Laten we de complexiteit omarmen.
Wat ik voor me zie bij deze prijsvraag is een nauwe betrokkenheid van de bewoners. Zet de kennis die altijd achteraan hobbelt, voorop - de belangen en ervaringen van de bewoners. Zij zijn de derde succesfactor. Dus maak niet zo’n haast met de eerste twee, de technische en financiële opties en oplossingen. Ga als team eerst eens wandelen door de wijk, rondkijken, een praatje maken met mensen op straat, voelen en horen wat er leeft. Er zijn al zoveel mensen in die wijken die heel goed weten wat er speelt: opbouwwerkers, wijkagenten, mensen die de moestuinclub en de speeltuinvereniging runnen en ‘losse’ bewoners. Zij worden eigenlijk weinig bij dit soort projecten betrokken, terwijl zij veel kennis in kunnen brengen.
Dromen
In Toronto werd er, voordat überhaupt energietransitie, warmtepompen etc ter sprake kwamen, eerst een pop-up Parkevent georganiseerd, een gratis buurtbarbecue met een Dreamwall. Op die wand konden bewoners hun dromen schrijven. Niet hun wensen, want dat schept verwachtingen. Waar dromen bewoners van? Van hele andere dingen dan professionals dachten. Bewoners dromen van betaalbaar voedsel dat ze op hun eigen balkon kunnen kweken, van gezellige buren en een prettige woonomgeving met goede verlichting, fijn groen en geen achterstallig onderhoud. Minder criminaliteit bijvoorbeeld komt pas op de vijfde plaats, terwijl die echt hoog is in die flatwijken aan de stadsrand.
Vroeger had je de Vrouwen Advies Commissies, opgericht direct na de oorlog omdat architecten – vrijwel allemaal mannen – te weinig rekening hielden met de huisvrouwen, toch de belangrijkste gebruikers van de woningen. Ze bestaan nog steeds en houden de vinger aan de pols voor de gebruikers. Zoiets zou in wijken als dit prachtig zijn: een Bewoners Advies Commissie die duurzaamheid beziet vanuit het perspectief van bewoners.
Kwaliteit op ooghoogte
Het mooie is dat oplossingen niet per se duur of ingrijpend hoeven zijn. Leefbaarheid zit in kleine dingen. In zichtlijnen, in brede trottoirs in goed geplaatste bankjes en gevarieerde gevels. Oudere mensen lopen verder als gevels minder monotoon zijn. Kwaliteit bevindt zich op ooghoogte. Schep een fijne wijk voor bewoners en trek hen zo de energietransitie in.
Het gepuzzel op gebruiksniveau geeft veel voldoening. Maar bedenk: het is nooit af.
Eens in de zoveel tijd moet je terug naar de wijk. Want groen is alleen goed als het voldoende onderhouden wordt. Bovendien, contacten moet je vasthouden om dat wat is bereikt te laten voortbestaan.'
Tekst: Marijke Bovens