Advies: werk ‘slim en doelmatig’ samen in de aanpak van waterveiligheid

De aanpak van waterveiligheidsopgaven kan meer kwaliteit opleveren als de verantwoordelijke overheden slimmer samenwerken. Dit is de kern van het advies Hoogwaterbeschermingsprogramma: van ‘sober en doelmatig’ naar ‘slim en doelmatig' dat het CRa aan de Minister van Infrastructuur en Waterstaat en de programmadirectie van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) aanbiedt.

Markermeerdijken

Het HWBP is het programma waarin het Rijk met waterschappen en andere regionale overheden samenwerkt om in 2050 alle primaire waterkeringen te laten voldoen aan de wettelijke normen. Het HWBP heeft door de veelheid en spreiding van de projecten minder dan haar voorganger Ruimte voor de Rivier het imago van een Groot Project, maar is dat nadrukkelijk wel. Het HWBP heeft de opgave om meer dan duizend kilometer waterkeringen te versterken.

Maatschappelijke meerwaarde

Met het streven om vijftig kilometer dijkverbetering per jaar te realiseren, komt de jaarlijkse investering uit op gemiddeld 475 miljoen euro. Deze investeringen bieden, naast het doel van verbeterde veiligheid, ook ruimschoots kansen om maatschappelijke meerwaarde te realiseren. Denk daarbij aan de zorg voor de kwaliteit van het landschappen, dorpen en steden en daarbij behorende maatschappelijke en economische belangen. Het CRa schetst in haar advies voor alle betrokken overheden kansen om met de miljoeneninvesteringen een zo groot mogelijk rendement voor het publieke belang te verwezenlijken.

Overzicht

Door het ontbreken van overzicht op programma niveau heeft het CRa zelf het initiatief genomen tot een globale verkenning naar de huidige stand van zaken binnen het HWBP.  Naar het idee van het CRa is overzicht over de ruimtelijke aanpak van HWBP-projecten een belangrijke randvoorwaarde en adviseert de HWBP-programmadirectie dit te gaan monitoren.

Speerpunten

In de afgelopen 3 jaar is een rondgang gemaakt langs een aantal goed ingevoerde ontwerpers, er zijn bijeenkomsten met experts en verantwoordelijke overheden georganiseerd, er is casuïstiek geanalyseerd met betrokkenen in projecten en er hebben gesprekken met de HWBP-programmadirectie plaatsgevonden. Dit alles heeft tot het inzicht geleid dat ‘slim en doelmatig’ werken een grote meerwaarde kan hebben. Hierbij zijn de volgende speerpunten geformuleerd:

1. Vergroot de scope in ruimte en tijd: Is de oplossing die het meest efficiënt lijkt op de kleine schaal en de korte termijn, dat ook op de grotere schaal en op de langere duur?

2. Maak opgave meervoudig: Een aantal waterschappen slaagt erin om ‘meekoppelen’ niet als afzonderlijke activiteit naast waterveiligheid te beschouwen, maar om de doelmatigheid van het project zo te definiëren dat het project zelf een integrale meervoudigheid krijgt.

3. Kies een regionale aanpak: Het sluiten van strategische allianties tussen partijen kan kosten besparen en meer kwaliteit opleveren.

Het advies is in dialoog met het HWBP Bestuurlijk Platform Waterveiligheid opgebouwd uit deeladviezen aan Rijk, de Unie van waterschappen, provincies, waterschappen, HWBP-programmadirectie en gemeenten. Het CRa hoopt met deze publicatie een bijdrage te leveren aan een integrale en samenhangende aanpak voor de waterveiligheid.