Kansen door splitsen van rijtjeswoningen
Rijtjeswoningen vormen 42% van de Nederlandse voorraad en bieden door splitsen en opdelen grote kansen voor extra woonruimte op korte termijn. Maar ondanks de hoge potentie en de grote nood aan meer woningen, komt het nog nauwelijks van de grond. Als door woningdelen en -splitsen weer evenveel mensen in deze woningen kunnen wonen als in 1970, ontstaat ruimte voor circa 560.000 woningzoekenden – binnen de bestaande voorraad.
In de vandaag verschenen publicatie Beter benutten bestaande rijtjeswoningen worden de mogelijkheden onderzocht van het splitsen en delen van woningen zowel vanuit ruimtelijk perspectief, als op het vlak van proces, bouwkosten, beleid en financierbaarheid.
Proces voor particulieren vereenvoudigen
Een groot deel van de verdichtingsopgaven ligt bij gemeenten. Het Rijk kan regie voeren en gemeenten ondersteunen, zodat deze beter en sneller aan de slag kunnen met woningdelen- en splitsen. Om op te schalen kunnen gemeenten splitsen, onder voorwaarden, vergunningsvrij maken met een meldplicht. Binnen de voorwaarden kan een minimale grootte van de woningen opgenomen worden, een zelfbewoningsplicht, het aantal huishoudens dat een woning mag betrekken en regels over parkeren en geluidsisolatie. Zo wordt het proces voor particulieren eenvoudiger en goedkoper, zonder af te doen aan woon- en leefkwaliteit.
Architecten kunnen worden ingeschakeld als kwaliteitsborgers, om het vergunningsproces van woningdelen- en splitsen te versnellen en de benodigde plancapaciteit te verlagen. Vanuit een wijkvisie kunnen ruimtelijke kaders worden opgesteld voor splitsen en inbreiden, buurten waarin gesplitst mag worden aangewezen, specifieke eisen worden gesteld aan de te splitsen woningen en de parkeernorm worden verlaagd. Het Rijk en gemeenten kunnen woningdelen- en splitsen verder stimuleren door subsidies te verstrekken of goedkope leningen aan te bieden.
Ruimtelijke catalogus
De publicatie Beter benutten bestaande rijtjeswoningen maakt de potentie van woningdelen en -splitsen zichtbaar met ruimtelijke verbeeldingen, oplossingsrichtingen op woning- en buurtniveau en concrete handelingsperspectieven voor overheden, corporaties, bewoners en marktpartijen. Een belangrijk onderdeel vormt de ruimtelijke catalogus, die veelvoorkomende woningtypologieën illustreert; en laat zien hoe woningsplitsen niet alleen extra huishoudens kan huisvesten, maar ook kan bijdragen aan een betere openbare ruimte, sterkere sociale samenhang en verduurzaming van bestaande buurten.
Het onderzoek Beter benutten bestaande rijtjeswoningen is uitgevoerd door Platform Woonopgave en het International New Town Institute (INTI), in samenwerking met het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs (CRa). Het vloeit voort uit de opdracht van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening naar aanleiding van de Woontopagenda (2024). Samen met ontwerpers, gemeenten, woningcorporaties, erfgoed- en bouwdeskundigen is verkend hoe de bestaande woningvoorraad een grotere bijdrage kan leveren aan de huidige woningbouwopgave.
Rijksbouwmeester Francesco Veenstra: Door het splitsen van bestaande rijtjeswoningen en transformatie van leegstaande gebouwen lossen we niet alleen sneller het woningtekort op; we bouwen daardoor bovendien aan gevarieerde, toekomstbestendige buurten waar generaties en huishoudens naast elkaar kunnen wonen. Een win-win.