Het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs (CRa) adviseert de Rijksoverheid vanuit een onafhankelijke positie over ruimtelijke kwaliteit. Het CRa bestaat uit de Rijksbouwmeester (een architect) en twee Rijksadviseurs voor de Fysieke Leefomgeving (een landschapsarchitect en een stedenbouwkundige). Omdat CRa-leden hun functie parttime vervullen en voor een periode van vier jaar aangesteld worden, staan zij met één been in de beleidswereld, en met één been in de praktijk.
Lange traditie
Het CRa is in 2004 opgericht en bestaat nu twintig jaar. De functie van Rijksbouwmeester bestaat echter al meer dan 200 jaar. Omdat zijn adviestaken steeds breder werden, is het College opgericht. We kunnen dus bogen op een lange traditie van adviseren over de kwaliteit van onze leefomgeving. Deze kennis en ervaring is van waarde bij transitieopgaven en beleids- en uitvoeringstrajecten die een lange adem vergen, maar waarbij korte termijnbelangen vaak de discussie domineren.
Multidisciplinair
Het CRa vertegenwoordigt de ontwerpdisciplines: architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur en raakt daarmee ook de aandachtsvelden erfgoed, interieurontwerp en gebouwgebonden beeldende kunst. Het CRa wordt ondersteund door een Atelier van ontwerpers, kunstenaars, sociologen, antropologen, bedrijfskundigen en communicatiespecialisten. Tezamen hebben zij design thinking hoog in het vaandel staan. Als multidisciplinair team adviseert het College – gevraagd en ongevraagd – de Rijksoverheid over ruimtelijke opgaven zoals verstedelijking, klimaatadaptie, waterbeheer, energietransitie, erfgoed, mobiliteit, landschap, natuur en landbouw. De aanpak is trans disciplinair, intersectoraal en verbindt lange termijnafwegingen met korte termijntoepasbaarheid.
Samenwerken en verbinden
Het CRa werkt vóór en met departementen en uitvoeringsdiensten, en werkt samen met planbureaus, kennisinstellingen, adviesraden, lagere overheden en een breed scala aan ontwerpbureaus en maatschappelijke partners. We werken aan zowel (inter-)nationale, als regionale en lokale opgaven. Het CRa is een adviescollege dat partijen en kennis verbindt, dwars door de schalen van plaats, organisatie en tijd heen.
De kennis en ervaring van het CRa is van waarde bij transitieopgaven en beleids- en uitvoeringstrajecten die een lange adem vergen, maar waarbij korte termijnbelangen vaak de discussie domineren.
Signaleren en agenderen
De (ongevraagde) adviezen van het CRa hebben enerzijds een signalerende en agenderende functie. Denk aan de adviezen over de ‘verdozing’ van Nederland, de pleidooien voor binnenstedelijk verdichten, biobased bouwen, werken vanuit een levend bodem- en watersysteem, of de gevolgen van klimaatverandering op erfgoed. Het CRa agendeert sinds 2015 met succes het belang van een ontwerpende aanpak voor maatschappelijke problemen en de noodzaak van langetermijndenken.
Impasses doorbreken
Anderzijds helpen de (gevraagde) adviezen om bestaande impasses te doorbreken door een integrale en ontwerpende aanpak voor te stellen. Denk aan adviezen over datacenters, de inzet van Rijksvastgoed voor jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt, de stikstofproblematiek, of een nieuwe oeververbinding Rotterdam.
#Hoe dan?
We vertalen praktijkkennis naar beleidsinzichten en houden daarbij oog voor uitvoerbaarheid. Een steeds groter deel van ons werk is gericht op de “hoe dan?”-vraag, resulterend in een reeks leidraden, handreikingen en workshops om met onze adviezen aan de slag te gaan. Ook onze ontwerpprijsvragen zijn steeds meer op uitvoering gericht.
CRa-agenda De 22e eeuw begint nu
Met de CRa-agenda De 22e eeuw begint nu heeft het CRa succesvol de noodzaak van langetermijndenken geagendeerd. Om nu goede beslissingen te kunnen nemen moeten we ver terug en ver vooruitkijken. Zo zien we dat in belangrijke beleidsnota’s als de Nota Ruimte het vizier op 2100 gezet wordt, dat de lagenbenadering zijn herintrede doet en dat door ons gepromote waarden als rechtvaardigheid, wederkerigheid en rentmeesterschap weerklank vinden bij bestuurders en beleidsmakers. Om meer zicht te krijgen op de impact van ons werk wordt momenteel een impactonderzoek uitgevoerd door bureau Common Eye. De resultaten worden voor de zomer van 2024 verwacht.
ARO
De opdracht van het College van Rijksadviseurs is door het kabinet verwoord in het Actieprogramma Ruimtelijk Ontwerp (ARO).