De toekomst van commons
Op weg naar een duurzamer en eerlijker leefomgeving zijn commons bezig aan een opmars. Steeds meer mensen willen collectief bijdragen aan oplossingen voor klimaatverandering, onze energievoorziening, de woningnood, de vergrijzing en de landbouw. We moeten samenwerken. Maar kunnen we wel samenwerken in een individualistische samenleving, die voor een groot deel gericht is op winstmaximalisatie en persoonlijk eigendom? Kunnen we grond, voedsel, energie, wonen en de natuur zien als gemeengoed in plaats van koopwaar? Welke kansen biedt dit, en hoe kan onze toekomstige leefomgeving er dan uit zien?
De focus op groei, marktwerking en particulier grondbezit heeft ons naast veel goeds, te veel slechts gebracht. De balans is zoek, het verhaal is uitgewerkt. Het moet anders en beter. We zullen verstandig en zuinig moeten omgaan met wat we al hebben. Een alternatief voor ons markt gedreven systeem zou een hernieuwde omgang met het concept van de commons kunnen zijn.
Een common definiëren we als een praktijk die bestaat uit een combinatie van drie essentiële bouwstenen:
- Een gemeengoed, zoals een stuk grond
- Zorgzaam beheerd door een specifieke gemeenschap
- Op basis van duidelijke afspraken en regels
Bij een common gaat het dus niet alleen om het gedeelde goed, maar ook om de gemeenschap en de afspraken, waarden en normen die een gemeenschap overeenkomt om met elkaar dat gedeelde goed te beheren. Het beheer is gericht op collectief, democratisch zelfbestuur met bijzondere aandacht voor gelijke toegang voor ieder, sufficiëntie en de instandhouding op lange termijn.
Hoe kunnen commons bijdragen aan het herstel van een duurzame en eerlijke samenleving? Welke ruimtelijke kwaliteiten, kansen en uitdagingen brengt gemeenschappelijk bezit met zich mee? En wat is er nodig om het domein van de commons een volwaardige plaats te geven in onze samenleving?
Deze vragen onderzoekt het College van Rijksadviseurs in dit traject, dat bestaat uit een expertsessie, een groot publieksdebat tijdens TIAFF 2023 en een advies.
Publieksdebat TIAFF
Het College van Rijksadviseurs organiseert zaterdag 15 april van 15:30 tot 16:30 u samen met TIAFF Tilburg Architectuur Film Festival een publieksdebat over commons. Lucas de Man leidt het debat waarin de opmars van coöperaties en burgerinitiatieven als onderdeel van de weg naar een duurzamer en eerlijker leefomgeving het onderwerp is. Meer informatie is te vinden op de site van TIAFF.